Ik som een waslijst aan instructies op voor mijn zoon, waar hij om moet denken. Hij fietst alleen naar school en die school staat in een ander dorp. Niet om de hoek dus. Vervolgens krijg ik de indruk dat hij niet echt naar mij luistert, dus ik herhaal mijn betoog. Dan komt er een stemmetje in mij op dat zegt: vertrouw je hem wel? En voor ik erover na kan denken zeg ik tegen mijn zoon: het is niet zo dat ik je niet vertrouw hoor. Ai, fout! Ik heb mijn “fout” maar gewoon met mijn zoon besproken waarna hij mij op het hart drukt dat het allemaal goed komt.
Wat doet vertrouwen met je? Ga maar eens na in hoeveel situaties vertrouwen een rol speelt, in je werk en daarbuiten. En wie heeft geen voorbeelden van situaties waarin je vertrouwen werd geschaad? Vertrouwen moet vaak groeien en hoeveel tijd daarvoor nodig is hangt af van de situatie en van de aard van de relatie. Aan de andere kant is vertrouwen wel een principe: of je vertrouwt iemand of je vertrouwt iemand niet.
De tegenhanger van vertrouwen is wantrouwen of angst. Zonder het uitspreken van de woorden vertrouwen of wantrouwen kun je toch een cultuur creëren waarin het gevoel van wantrouwen overheersend is. Angst leidt tot verstarring en op langere termijn zullen de prestaties eronder lijden. Maar ook als controle binnen de organisatie de boventoon voert, al dan niet door regelgeving opgelegd. Dan wordt het voldoen aan de regels leidend. De vraag is in hoeverre je dan nog aan het ondernemen bent. Toch zijn regels niet voor niets in het leven geroepen. Juist doordat we kennelijk niet met vertrouwen kunnen omgaan? Controle is goed, maar vertrouwen is beter. Of was het toch andersom? Uiteindelijk gaat het om een goede balans tussen controle en vertrouwen, waarbij het uiteindelijke doel niet uit het oog mag worden verloren. Want ik geloof echt dat je, als je doorslaat met controles, je het hogere doel niet meer in beeld hebt.
Vertrouwen speelt ook een cruciale rol bij samenwerken. Is er geen vertrouwen binnen een team, dan is het team gedoemd te mislukken. Of als je als leider zelf alle beslissingen wilt nemen. Probeer je maar eens in te denken wat dat met de teamleden doet. En waar zit jouw angst en hoe is die ontstaan?
Juist omdat vertrouwen een basisprincipe is, het is er of het is er niet, wordt er niet over gesproken, staat het niet op de agenda. Maar onbewust werkt het in relaties door, in samenwerking en in beslissingen. Het kan je bedrijf groot maken of afbreken. Maak daarom het onderwerp bespreekbaar. Hoe kunnen we elkaar vertrouwen, hoe gaan we samenwerken en wat is daarvoor nodig? Volgens Peter Fijbes (Angstcultuur) raakt vertrouwen beschadigd door erover te spreken omdat het je dwingt erbij stil te staan of je redenen hebt om iemand juist niet te vertrouwen. Dat is maar de vraag. Het is maar net hoe je het benadert en met welke intentie.
Heb je het gevoel dat dit allemaal niet voor jouw organisatie geldt? Dat iedereen vertrouwen heeft in elkaar? Dan mag je mij bellen, want ik ben heel benieuwd naar jouw verhaal.
Toch nog even terug naar mijn fietsende zoon. En daar is hij weer, de balans tussen controle en vertrouwen. Want ik vertrouw mijn zoon, daar hebben we geen discussie over. Wel heb ik hem de criteria aangegeven waar zijn fietstocht aan moet voldoen. En zo blijft het onze gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hij is tenslotte ook nog maar negen.